802. Wspólnie czy obok siebie? Żydzi na ziemiach polskich i w Polsce w pierwszej połowie XX w - debata Festiwal Nauki

Debata w ramach 27. Festiwalu Nauki w Warszawie. Debatę poprowadził dr Mateusz Werner. Rozmawiali dr Maria Antosik-Piela, prof. Artur Markowski i prof. Paweł Skibiński. [ 24 września 2023 r.] W pierwszej połowie XX wieku sytuacja Żydów na ziemiach polskich i w Polsce była złożona i ulegała zmianom w zależności od okresów oraz uwarunkowań politycznych, społecznych i ekonomicznych. Przed II wojną światową, Polska była miejscem znacznego skupiska ludności żydowskiej w Europie. Społeczność ta miała różnorodne aspekty kulturowe, językowe i religijne. W okresie międzywojennym Żydzi stanowili istotną część społeczeństwa polskiego, szczególnie w większych miastach. Byli aktywni w wielu dziedzinach życia, w tym w handlu, rzemiośle, nauce, kulturze i polityce. Jednakże byli również narażeni na antysemickie nastroje, które czasami przybierały formę agresji fizycznej i prawnej. Ponadto, w okresie międzywojennym miały miejsce różne wydarzenia i akty antysemickie. Na przykład, w latach 1935-1936 wprowadzono tzw. ustawy kwotowe, które ograniczały dostęp Żydów do szkół wyższych. Poza tym, narastało zagrożenie ze strony ruchów skrajnie prawicowych i faszystowskich. Po wybuchu II wojny światowej i okupacji niemieckiej w 1939 roku, sytuacja Żydów uległa dramatycznemu pogorszeniu. Niemcy wprowadzili politykę eksterminacji, która osiągnęła swoje szczytowe punkty w postaci gett, masowych egzekucji i ostatecznie Holocaustu. Miliony Żydów z Polski i innych krajów europejskich zostały zamordowane w obozach zagłady. dr Mateusz Werner - filozof kultury, eseista, krytyk filmowy. Doktor nauk humanistycznych dr Maria Antosik-Piela - absolwentka Wydziału Polonistyki UW, stopień doktora uzyskała na Wydziale Polonistyki UJ w 2019 roku. Obecnie związana z Wydziałem Historii UW (od 2020 roku). Brała udział w projektach finansowanych m.in. przez FNP, NCN, NPRH. Zainteresowania badawcze: polsko-żydowskie pogranicze kulturowe w XIX i XX wieku, prasa żydowska i polska w XIX i XX wieku, historia Żydów w Galicji, obecność ideologii społeczno-politycznych w tekstach kultury. dr hab., prof. ucz. Artur Markowski - Doktorat na Wydziale Historycznym UW w 2007 r, pod kierunkiem prof. Jerzego Tomaszewskiego, habilitacja w 2019 r. tamże; Zajmuje się historią społeczną XIX wieku, szczególnie dziejami Żydów w obszarze wpływów Imperium Rosyjskiego i historią przemocy. Od 2007 asystent, od 2009 adiunkt w Zakładzie Historii XIX wieku. 2008-2010 sekretarz Instytutu Historycznego UW do spraw dydaktycznych. Redaktor naczelny serii: “Źródła do dziejów Żydów na ziemiach polskich w XIX i XX wieku (do 1939 r). Wydawanej przez Instytut Historyczny UW i Muzeum POLIN. Stypendysta m.in. “Polityki”, FNP, Fundacji Lanckorońskich, MNiSW; research fellow na University of Notre Dame 2012/2013; kierował projektem badawczym poświęconym pogromom Żydów na ziemiach polskich w XIX i XX wieku (2012-2017). Jest członkiem redakcji “Kwartalnika Historii Żydów” i członkiem rady “Almanach. Studia żydowskie”. prof. dr hab. Paweł Skibiński - doktorat na Wydziale Historycznym UW w 2001, habilitacja tamże w 2014. Od 1997 do 2001 doktorant w Instytucie Historycznym UW. Od 2001 adiunkt w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Staż na Universidad de Navarra w Pamplonie (1999), stypendium MSZ Hiszpanii (2000). Od 2006 do 2008 kierował działem Badawczym Muzeum Historii Polski. Od 2010 do 2015 był dyrektorem Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego. Od 2015 ekspert Centrum Myśli Jan Pawła II. Był członkiem redakcji “Kwartalnika Konserwatywnego”, obecnie współpracuje stale z miesięcznikiem “W sieci historii”. Od 2020 r. zastępca dyrektora ds. naukowych Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej. Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/ https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/ https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka https://wszechnica.org.pl/ #festiwalnauki #historia #żydzi #Holocaust