815. Wykluczenie społeczne w Polsce niejedno ma imię - prof. dr hab. Janusz Czapiński

prof. dr hab. Janusz Czapiński - Wykluczenie społeczne w Polsce niejedno ma imię, Centrum prof. Bronisława Geremka, 21 marca 2012 https://wszechnica.org.pl/wyklad/wykluczenie-spoleczne-w-polsce-niejedno-ma-imie/ W ostatnich kilkunastu latach nastąpiło w Unii Europejskiej, zarówno w wymiarze intelektualnym, jak i politycznym oraz praktycznym, radykalne przesunięcie akcentów z problematyki ubóstwa na ogólniejsze zjawisko wykluczenia społecznego – stwierdził prof. Janusz Czapiński, otwierając swój wykład w Fundacji Centrum Profesora Bronisława Geremka. 21 marca 2012 r., w siedzibie Fundacji, odbył się wykład prof. Janusza Czapińskiego. Było to już trzecie spotkanie w ramach cyklu „Człowiek wykluczenia”. Prelegent – wybitny polski psycholog społeczny, zawodowo związany z Katedrą Psychologii Społecznej na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego – przedstawił częściową analizę wyników badań panelowych Diagnoza Społeczna, którymi kieruje od wielu lat. Ten otwarty i publiczny projekt – wszystkie wyniki, łącznie z bazami danych są dostępne nieodpłatnie – obejmuje określone grupy wskaźników społecznych, do których należą, m.in.: struktura demograficzno-społeczna gospodarstw domowych, warunki życia gospodarstw domowych związane z ich kondycją materialną, dostępem do rynku pracy, świadczeń medycznych, kultury i wypoczynku, edukacja i nowoczesne technologie komunikacyjne, jakość i styl życia oraz cechy indywidualne obywateli. Na podstawie specjalistycznych analiz badacze uzyskują wgląd zarówno w aktualny obraz polskiego społeczeństwa, jak również w proces jego przemiany w okresie ponad dziesięciu lat. Z tego punktu widzenie szczególnie istotne, a zarazem interesujące okazują się wskaźniki zjawiska tzw. „wykluczenia społecznego”. Jak stwierdził prof. Janusz Czapiński: „Pojęcie wykluczenia społecznego jest od początku kontrowersyjne, a wraz z rosnącą popularnością w środowisku badaczy i polityków staje się coraz mniej jednoznaczne. Według czołowych badaczy jest to zjawisko wielowymiarowe, dynamiczne i relacyjne”. Złożony charakter owego problemu potwierdzają polskie badania, w tym właśnie Diagnoza Społeczna. Na ich podstawie stwierdzić można, że wykluczenie społeczne to zjawisko wielowymiarowe, ponieważ ubóstwo czy bezrobocie są tylko możliwymi, ale wcale nie koniecznymi, ani wystarczającymi warunkami wykluczenia. Ponadto jest to z pewnością problem dynamiczny a nie statyczny (dla obywateli ważniejsze są np. perspektywy zdobycia pracy niż aktualny stan bezrobocia) oraz relacyjny a nie strukturalny (uczestnictwo, motywacja, zaangażowanie, relacje społeczne a nie statystyczna wysokość dochodu czy koszyk dóbr podstawowych). Można więc wyróżnić cztery niezależne typy wykluczenia: fizyczne (związane z wiekiem i niepełnosprawnością), strukturalne (związane z niskim kapitałem kulturowym i niskim wykształceniem), normatywne (związane z uzależnieniami i konfliktem z prawem) oraz materialne (związane z ubóstwem i bezrobociem). Wyniki Diagnozy Społecznej uświadamiają zróżnicowany zakres wykluczenia oraz zagrożenia wykluczeniem w obrębie wskazanych wyżej grup. Współcześnie w Polsce największy zakres obejmuje wykluczenie z powodów materialnych, jednak najwyższy poziom zagrożenia odnotować można w grupie wykluczenia strukturalnego i fizycznego. Jacek Głażewski www.geremek.pl - strona Fundacji Centrum prof. Bronisława Geremka Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/ https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/ https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka https://wszechnica.org.pl/#socjologia #społeczeństwo #wykluczenie